"okudukça güzelleşeceğiz"
Ankara’nın Gizli Tarihi: Gordion Antik Kenti
Geçmişin sayfaları arasından ünlü Alman yazar Goethe şöyle diyor; “Üç bin yıllık geçmişinin hesabını yapamayan insan, günübirlik yaşayan insandır”.
Yazarın sözünü dinleyerek günümüz tarihinden geriye doğru adımlar atmaya başlayalım. Kral Midas’ın hikayesini hepimiz bir yerlerden duymuşuzdur. Bu efsanevi Frig Kralı hakkında günümüze keyifli anlatılar kalmıştır. Bunlardan en çok bilinenleri ise Midas’ın eşek kulakları ile dokunduğu her şeyi altına çevirmesiyle ilgili olanlarıdır. Döneminde büyük bir medeniyet inşa eden ve iyi bir yönetici olan Midas’ın günümüze kalan eğlenceli, anlatıları, onu daha da tanınır hale getirmiştir. Büyük kulakları görünmesin diye sarıkla gezen, eşek kulaklarını gören berberinin bu sırrı içinde tutamayıp suya söylemesiyle ve suyun bu sırrı tüm şehre taşımasıyla korktuğu başına gelen Midas’ın komik çizimleri çocuk kitaplarına bile konu olmuştur. İşte bu meşhur Kral Midas’ın yaşadığı yer, Ankara’ya bir saat bile uzaklıkta olmayan, Polatlı’da bulunan Antik Gordion Kentidir.
Arabayla yolculuk yapan gezgin, Anadolu’nun bozkır manzarası eşliğinde ilerlerken, ilk başta sağından ve solundan belirmeye başlayan ufak tepeciklerin birer “tümülüs” yani mezar olduğunu fark etmeyecektir. Toprağa gömülü mezar odalarından oluşan bu tepelerden en dikkat çekici olanı, uzun ve dar bir tünelle ziyarete açılmış olan, Kral Midas’ın babası Kral Gordidas’ın tümülüsüdür.
Mezar, devasa kütüklerin birbirine geçmesiyle yapılmış geniş bir oda şeklindedir. Bu mezar alanını gören insanın ilk aklına gelen soru, “bu bozkırda bu kadar büyük ağaçlar nereden geldi acaba?” oluyor. Mezarlardan çıkan amforalar, çömlekler, bronz testi ve ok uçları gibi buluntuların çoğu, hatta Kral Midas’ın kafatası ve daha bir çok farklı antik eser Anadolu Medeniyetleri Müzesinde sergilenmekte. Yine de daha yakın bir seçenek isteyenler için hemen Kral Gordidas Tümülüsünün karşısında yer alan müzede yine Frig Uygarlığına ait bir çok eser ve mezar buluntusu yer alıyor. M.Ö. 3000 yıl öncesine dayanan kalıntıların olduğu müzede çeşitli kase, takı, araç-gereç ve kabartmaların arasında bir çivi yazılı tablet ve eski zamanlarda Anadolu’nun her yerinde Ana Tanrıça olarak bilinen Kibele’nin bir kabartması da ziyarete açık bulunmakta.
Asıl alan ise Gordion Antik Kenti olan büyük açık hava alanında. Henüz 2023 yılında Unesco Dünya Miras listesine girmiş olan antik kent, oldukça geniş bir alanda yer almakla beraber henüz kazı aşaması da devam etmekte. Bu sebeple kentin içine girip gezecek bir alan yerine kentin ana kısmını ortasına alacak şekilde bir gezi yolu yapılmış. Uçsuz bucaksız arasinin ortasında, tek bir ağacın bile görünmediği bu boşlukta, kentin girişi olan merdivenler, büyük duvarlar ve yıkılmak üzere olan yapılar biraz hüzünlü göründü bana. Ana rotanın dışında da yer yer şehir kalıntıları, odacıklı katlar, sokak veya cadde benzeri yollar, geniş ve sağlam duvarlarla büyük yığılı taşlar bulunmakta. Kazıya devam edilen bu antik kentin zamanla bambaşka bir yapılanmaya ulaşacağını, yeni daha bir çok bölge açığa çıkarılacağını ve içinde daha nice kıymetli eserlerin saklı olabileceğini görerek, belki 5-10 yıl sonra tekrar bir ziyaret planı yapmaya karar verdim.
Yaşadığımız şehre bu kadar yakın bir mesafede binlerce yıl öncesinden kalan, başka bir dil konuşan ve bambaşka inanışları olan büyük bir medeniyetin yaşamış olması, birbiri üzerine kurulan ve hala da kurulmaya devam eden medeniyetlerin, şehirlerin ve yaşadığımız evlerin katman katman birikimi gerçeğini bir kez daha hatırlattı. Günlük yaşantımızda yorgun düştüğümüz, çıkmaza girdiğimiz her an belki yüzlerce farklı atamızın tereddüt ettiği o noktada durduk. Günü bitirmenin keyfini yaşadık. Bir çiçeğin açmasına sevindik. Bilmediğimiz nice savaşta, binlerce kılıcın ve gürzün arasında can veren ruhların arasından geçtik belki de bir benzin istasyonunda aracımızı durdururken. Ünlü Frig Kralı Midas’ın söylentileri, dedikoduları ve şakaları arasına kaynamış bile olabilir keyifli sohbetlerimizin birkaç kelimesi.
Ülkemiz her köşesinde ayrı bir güzellik, ayrı bir tarihsel geçmiş barındırsa, benim gözümde başkent Ankara farklı bir değere sahip. Cumhuriyetimizin en kıymetli atılımlarının karar aşamalarına ve gerçekleştirilmelerine tanıklık etmiş Büyük Millet Meclisi, Atamızın uyuduğu en değerli anıt olan Anıtkabir’i, Ulus’un tarihi binalarını, Ankara Kalesini ve eski Ankara evlerinin arasında doğal güzellikleriyle de şehir merkezinde onlarca değerli alan barındırır. Etrafa yayılmış gölleriyle, bozkırın sonsuz boşluğu ve insanı küçücük hissettiren tarlalarıyla gökyüzü arasında yakın zamanda Kurtuluş Savaşının, uzak zamanda ise çeşitli medeniyetlerin kalıntılarını taşır.
Bu zenginliğin arasında merak ediyoruz, araştırıyoruz, öğrenmek istiyoruz. Belki günümüz sınırlarına ve kendi sınırlarımıza sığamadığımız için. Belki de çağımızın sınırlarına sığamadığımız için. Günübirlik uğraşların ve önümüze serilmiş hayatın öncesini bilmenin, hayatın ötesine de yol göstereceğini hissettiğimiz için de olabilir…
Müze ve Antik Kent hafta içi ve hafta sonu akşam 18.00’a kadar gezilebilir. Müzenin yanında ufak bir cafe var. Ankara şehir merkezinden ulaşımı ise arabayla yaklaşık 1 saat 10 dakika kadar sürüyor.
Yayına Hazırlayan: Süheyla Çağlar
