"okudukça güzelleşeceğiz"
İyi okumak, gerçek bir ruha sahip gerçek kitaplar okumak, asil bir alıştırmadır.
Çoğu insan gündelik hayatta işe yarasın diye okumayı öğrenmiştir; hesapları tutmak veya ticarette yanılmamak için hesap yapmayı öğrendikleri gibi. Ama asil bir zihin alıştırması olarak okuma konusunda çok az şey bilirler. Okumak bir lüks olarak bizi uyuşturan, gelişmiş algılama yetilerimizi bir süreliğine uyuşturan bir faaliyet değildir. Ayak parmaklarımızın ucuna yükselerek, en uyanık ve en zinde halimizle, zaman ayırarak kendimizi bütünüyle adamamız gereken ciddi bir iştir.
Günümüzün ucuz ve çok basan yayın dünyası art arda yayınladığı niteliksiz yazılarla bizi eski dünyamızın kahraman yazarlarına ve tabi eserlerine çok az yakınlaştırabilmektedir. Bu eserler çok yalnız duruyorlar. İçeriği sonsuza kadar merak uyandırıcı ve az rastlanılır kelime disiplinleri ile basılmışlar. Eskiden yazılmış veya dile getirilmiş bir söz grubu, fuzuli sokak dilinden atasözlerine yükseltilmiş kelimelerdir. Yetişkinlerin duyduğu birkaç atasözünü hatırlayıp tekrarlayıp durması boşuna değildir.
İyi okumak, gerçek bir ruha sahip gerçek kitaplar okumak, asil bir alıştırmadır. Bu alıştırma okuyucuya gündelik hayatın getirdiğinden çok daha ağır bir görev yükler. İyi kitaplar tıpkı kaleme alındıkları gibi bilinçli ve diğer uğraşlardan sıyrılmış şekilde okunmalıdır. Ama kitapların yazıldığı dili konuşabilmek, onları okumak için yeterli değildir. Zira konuşulan, yazılan ve okunan dilin arasında hatırı sayılır bir zaman ve uzam farkı vardır. Herhangi bir çağda yazılan eseri herkesin anladığını söyleyemeyiz. Dilini bilsek bile edebiyatın seçkin dilinde yazılan bu eserler, ucuz ve güncel edebiyata değer verenler tarafından hep boşa harcanmış kağıt gözüyle bakılacaktır. Yazıldığı asil aksanlı çağda anlaşılamayan bir eser birkaç yüzyıl sonra yine kısıtlı sayıda insan tarafından anlaşılacaktır.
Büyük İskender’ in sefere çıkarken İlyada’ yı değerli bir kutuda yanında taşımasına şaşmamalı. Yazılı bir söz en seçkin hatıradır. Yazı hayatın kendisine en yakın sanat eseridir. Sadece mermere veya tuvale değil yaşamın nefesine de işlenebilir. Her dil çevrilebilir ve insan sadece okumakla kalmaz yazıyı dudaklarıyla soluyabilir. Eski çağdaki bir insanın düşüncesinin sembolü, modern çağda yaşayan birinin konuşmasına dönüşebilir. Bu ruhla yazılan kitaplar, bir iddiayla ortaya atılmazlar ama okuyanı aydınlatıp, besledikleri için sağ duyusu olan bir okuyucunun reddemeyeceği kitaplardır.
Yazarlar da her dönem her toplumda aristokrat sınıf olarak kabul görür. Toplum üzerinde krallardan , imparatorlardan, diktatörlerden daha güçlü etkileri vardır. Cahil ve belki ağzı bozuk bir tüccar, ticaretiyle kazandıklarının ardından zengin sosyetede kabul görünce er ya da geç bu kez de entelektüel ve dahilerin arasına kabul edilmek isteyecektir. İçinden geldiği kültürün ve zenginliğinin yeterli olmadığını anlayıp yazıya, dile, söze gerçek saygınlığa yönelecektir.
Gelişmiş bir ruha sahip asil bir insan, çevresinde de kültürüne katkıda bulunacak, dahiler, yazarlar, bilim insanları, heykeller, müzikler, kitaplar vb isteyecektir. Küreselleşen yapımızda dünya artık küçük bir köy diyoruz. Öyleyse bu köyde kendimizi bir öğretmen, bir pedagog, bir memur olarak sınırlandırmayalım. Topluca hareket etmek kurallarımızın ruhuna uyar. İnanıyorum ki bunun için harekete geçtiğimiz an yollar bize aniden açılacaktır. Bir ülke ,dünyanın bütün aydınlarını bir araya toplayıp ,barındırıp, bizi de onlardan ders almaya davet edebilir. Lakin istediğimiz bu değil. Sadece belirli bir sınıfta aydın insanlar yerine, insanlarımızın aydın köyleri olsun. Gerekirse bir nehir üzerinde köprü olmayıversin, çevresinden dolaşalım. Ama çevremizi dolaşan cehalet körfezine üstten geçmek için bir kemer atalım.