Sevgi Soysal’ın Yürümek romanı bir dönem kitabı gibi görünse de  sosyo-ekonomik yapının, kadın olma-erkek olma hâli üzerinde yarattığı genel etkileri itibariyle bugün de güncelliğini koruyan, geçmiş ile bugünü kucaklayan bir roman. Düşünüp dile getiremediğimiz, içsel ve varoluşsal sıkıntılarımıza dair  ne varsa Sevgi Soysal, Yürümek romanında bizim yerimize dile getiriyor. 

      Roman kahramanları olan Ela ve Memet’in çocukluk, gençlik ve yetişkinlik hâllerinin tasviri okurun gözünde adeta bir film sahnesi gibi canlanır. Yazarın bu gözlem gücünü roman boyunca okura sunması romanın okur üzerindeki etkisini arttırıyor.

      Roman kahramanı Ela, toplumun kadına biçtiği rolü kabul etmek istemeyen ama o çemberin içerisinden de çıkamayan bir karakter. “Bütün çocuklar gibi, anasınca konan yasakların, dünyanın yasakları olduğunu sanıyordu, Tanrı yasakları olduğunu.”

 

     Ela uzun süre toplumun doğrularına göre yaşar. Evlenir çocuk sahibi olur. Bu kez de “… biz de büyüttük, biz de çektik, çocuklu yuva yıkılmaz, çocuk analı babalı büyümeli …” gibi görevlerin altında ezilirken bulur kendini ve şöyle der “Ah hiçbir zaman, hiçbir şeyi yitirmeyeceğini sanarak tüketmek kendini. Tükenişine seyirci kalmak, bu yasaklanmalı.” Hayatta seyirci koltuğunda olanların, suya sabuna dokunmadan yaşayanların içten içe tükenişini yazar  bu iki cümlede  ne de güzel anlatır.

       Romanın diğer kahramanı Memet’in ise çocukluğu Tirebolu’da geçer. Memur çocuğu olan Memet iyi eğitim almış, Fransızca bilen bir gençtir. Karşı cinsle ilişkide yaşadığı sorunlar  tüm gençliğini esir alır. Erkek olmaya yüklenen anlamlar altında ezilen Memet, arkadaş ortamında anlatacaklarının  olmasının, erkek dünyasında  kabul görmenin ön koşulu olduğunu bilir. Çocukluğunda elinden tabancasını zorla alan, okumamış ama sokağı iyi bilen çocukluk arkadaşı Nuri ile yıllar sonra Ankara’da karşılaşır. Nuri iktidar partisinden meclise girmiştir. Nuri’de olup,  kendisinde olmayanı anlamaya başlar. “İstemek ve almak; Nuri’nin işiydi bunlar. Nuri’nin Memet’ten çok daha erken, çok daha ustaca öğrendiği bir şey. Memet Nuri’nin niçin güçlü, kendinden güçlü, döven, koparan olduğunu hiç düşünmediğini anlamıştı o gün” Ela ve  Memet  yeni şehir hayatında orta sınıf ailelerin çocukları olmanın bedelini öderler bir anlamda. Alt gelirli ailelere mensup arkadaşları hayatta daha cesur ve gözü karayken, onlar toplumun dayattığı iyi aile çocuğu rollerinden sıyrılamazlar. “Yorgundu Ela. Arada bulvara bakan evlerin bahçe duvarlarına oturup dinleniyor, bu çürük dişin herhangi bir çürük parçası olmayı daha ne kadar sürdüreceğini düşünüyordu.” Yazar çürük diş imgesi ile Ela’nın farkındalığının yüksek olmasına rağmen çemberden çıkamama yılgınlığının tasvirini yapar. Romanın bir kısmında Ela’nın şahit olduğu bir konuşmada “Paşa kızı Sabiha Yenge’nin, ömrünce hiçbir yaşama savaşı bilmemiş Sabiha Yengesi’nin, nasıl olup da Mado’ya savaş dersi verdiğini; yıllarca ekmeği için gece gündüz dikiş dikmiş Mado’nun, güçlü olma dersini nasıl olup da Sabiha Hanım’dan dinlediğini düşündü Ela”. Şanslı doğanların hayatta her şeyi kendinde hak görmesi ve hiç deneyimlemediği bir konuda,  sosyo-ekonomik olarak kendinden altta gördüğü insanlara  ahkam kesmesinin mantıksızlığını küçük yaşına rağmen fark eder Ela.

       İnsanın doğduğu topraklar yazgısını da belirliyor çoğunlukla. O yazgıyı değiştirmek de belirli bir bilinç ve eylem gerektiriyor. Ela çocukluğundan bu yana rahatsız olduğu tüm yargıları yıkmak ve  kendi olmak için eyleme geçer ve boşanarak kendi yolunda yürüyeceği bir hayatı seçer. Ela’nın kendini yeniden var etme mücadelesinde Memet ile yolları kesişir. Ela bu ilişkide kendi olarak var olur. Memet’den de beklediği kendisi olarak var olmasıdır. 

      Yürümek romanı toplumda kadına ve erkeğe biçilen rollerin aksine benliği ve bireyi ön plana çıkaran, bugün de güncelliğini koruyan yorumlamalarla keyifle okuyacağımız romanlar arasında. Roman, okuyucusunu  başka gözlerin onayını beklemeden, hayatın tam içinde kendi olarak yürüyeceği bir yol hayali kurmaya çağırıyor. Yani diri bir ruhla yaşamaya…Keyifli okumalar.

​